eskolaren porrota

Eskolaren porrota ematen da ume batek bere adina eta maila pedagogikorako espero den maila betetzen ez duenean.

Eskolaren porrota, hainbat kausagatik eman ahal da. Alde batetik, gaixotasun edo ezgaitasunengatik izan daiteke. Dislexia, hiperaktibitatea, diabetesa, epilepsia, bihotzeko gaixotasunak, gaixotasun genetikoak... honen adibideak dira. Tartamutua, estrobismoa, herrentasuna edo lodia izategatik umeari zirikatu ahal diote, hau umearen etekinean eragina izango du.

Bestetik, %30-50-ren eskolen porrota gai emozionalengatik izaten da, beheraldiak, antsietatea, autoestima baxua, psikosia edo neurosiaengatik.

Familia paper garrantzitsu bat hartzen du, honen eragina ezinbestekoa da umearen garapenerako. Jaiotzak, heriotzak eta hezkuntzak eragina izango dute umerarengan eta askotan umeari berri honetara moldatzea asko kostatuko zaio.

Gurasoen heziketa modua, oso inportantea da, bai disziplina gehiegizkoa bada, bai umearenganako espektatibak behar baino handiagoak badira, umea galeraziko da, intseguritatea sentituz. Ez dugu ahaztu behar, gurasoek gehiegi babesten badituzte edo umeari denbora gutxi ematen badiote, honek ere eragina izango duela haurrarengan.

Eskolaren porrota 4 motatazkoa izan daiteke:

a) Lehenengoak: Umearen lehenengo eskola urtetan eskolaren porrota ematen denean, orokorrean, umearen garapenean zailtasunak ematen direlako izaten da. Garapenaren arabera, eskol porrotaren oinarria izango da edo aurrerago konponduko den zerbait.

b) Bigarrenak: Urteetan zehar, eskolako emaitz oso onak izan ezkero arazoak agertzen direnean, gehienetan, umea aldatu egin delako, bai nerabezaroagatik, bai zerbait gertatu zaiolako izaten da.

c) Zirkustantziala: Porrota denboraldi batean ematen da gauza konkretu bategatik eta hau zein den jakin behar dugu umeari lagundu ahal izateko.

d) Ohikoa: Betidanik izan du eskolako porrota. Hau, atzerapen bat eman delako, bai hizkuntzan,bai psikomotrizitatean, bai irakurmenean, bai idazmenean...izaten da.

Eskolako porrota ekiditu ahal izateko zenbait aholku:

-Umearari maitasuna adierazi baina ez bere emaitzengatik, baizik eta bere izaeragatik.

-Erabakiak hartzeko aukera eman behar zaio eta bere adinarako erantzukizunak eman behar zaio.

-Beste ikaskideekiko konparaketak ekiditu.

-Konfiantza eman, berak bere burua goranzteko.

- Akatsak normalak direla irakatzi behar diegu. Garrantzitsuena, pentsatzea, sailatzea, baliabideak bilatzea izango da.

- Irakurmena txikitatik aurkeztu behar diogu, adibidez, joku bezala.

-Arrakasten aurrean adi egon behar gara umea motibatzeko.

-Azken batean umea bere burua maitatzea, onetsi, seguru sentitzea eta zoriontsua izatea izango da gure helburua.

ikusmen eza

ume itsuen orkestra

Gero eta, lege, pretakuntza eta material gehiago dugu. Magisteritzako eskolak gero eta osatuagoak daude, baina eskolak gehienetan ez daude prestaturik ezgaitasun bat duen umeekin aritzea.
Irakasle moduan aritzen zarenean eta ezgaitasun bat duen ume bat zure klasera etorriko dela jakiterakoan lehenego erantzuna beldurrezkoa izaten da. Jakingo dut ume horren beharrizanak asetzen?
Hau gertatzen da, eskolan, ume hauekin nola lan egin behar dugun ez digutelako erakusten. Baina ez dugu ostopo bat bezala ikusi behar, ume bat da eta edozein ume bezala sentimenduak eta beharrizanak izango ditu.

Ume guztiak bezalaxe ezagutu behar dugu, berarekin nola lan egin ahal dugun jakiteko, lasai egon behar gara.

Ikusmen urritasuna duen ume batekin aritzen garenean, ikusi behar dugun lehenengo gauza urritasuna izango da. Orokorrean, bi mota daude: Alde batetik, guztiz itsuak diren pertsonak edo argi edo itzal bat ikusten duten pertsonak. Bestetik, ikusten dutenak baina gauzak handiturik eman behar zaie eta betaurrekoak funtseskoak izango dira.
Ume itsu batengan pentsatzen dugunean, gure burua momentu horretan ikusmenarik gabe imajinatzen dugu. Baina, jaoitzetik itsua den umea ez dauka guk eduki ahal dugun pertzepzioa. Beraiek txikitatik estimulu desberdinak lotzen joan dira hauei koherentzia eta esanahia eman arte. Bestetik, ikusmen gutxiko pertsonak errealitatea deformartuta, urrutiko gauza bat bezala ikusiko dute.

Haur hezkuntzako umeek, jakintzaren oinarriak berenganatuz doaz. Ikusten duen ume batek, gauzak ezagutu ahal ditu ikusmenaren bitartez harreman zuzena eduki barik, baina ikusmen urritasuna duen ume batek harremanetan ez bada jartzen bere inguruarekin, egongo ez balitz bezala izango da.
Gaur egun, ordenagailuak edo teknologia berriak urritasunak dituzte umeentzako oso baliogarriak dira. Besteek egiten dituzten gauzak beraiek egiteko balio zaizkie, holan, eskolako porrota ekiditzen dugu. Nahiz eta, pantaila ez ikusi, lan egiteko, jolasteko eta komunikatzeko tresna bat da. Oso ondo dagoen joku interaktibo bat "La pulga leocadia" da.

Argi eduki behar duguna da; ikusmen urritasuna duen ume batek, ez dela tontoa, ez alferra. Beraz, besteek egiten dituzten gauzak egin dezakete baldin eta berarentzako egokiak diren tresnak eskuragarri jartzen badizkiogu.


Bukatzeko, aholku batzuk jarriko ditut ume hauei lagundu ahal izateko:
-Lehenik eta behin, ez diogu beldurrik eduki behar. Lehenengo ume bezala ikusi behar dugu eta geroago beharrizanak dituen ume bat bezala. Pentsatu behar dugu, seguruenik berak guk baino beldur bera edo gehiago edukiko duela.


- Material edo tresneriari ere, ez diogu beldurrik izan behar, umearentzako baliogarria izateko konponbide bat egongo delako.


- Gauzak lehenengo azaldu behar zaizkio, zer diren, zertarako balio duten... Gogoratu, besteentzako ezaguna izan daitekeen objetu bat berarentzako ezezagunza izan daitekeela.


- Denbora gutxian ez dugu emaitz handirik espero behar. Gozatu behar dugu irakasten ari garenari buruz, holan, berak ere gozatuko du.


- Ariketa errezenatik hasi, gauzak ondo egin dezakeela ikus dezan.


- Bera ez dagoenean bere buruan jarri baina berarekin zaudenean, utsi berari sentimenduak adierazten.


- Ez jakintzaren aurrean ez izan beldurrik, beste irakasleei galdetu.


- Zailtasunen aurrean pazientzia eduki.


- Azkenik, gure helburua umea autonomoa izatea da, beraz ez diogu gauzak emanak eman behar. Berak gauzak bakarrik nola egiten diren jakin behar du.

Informazio gehiago eta zehatzagoa aurkitu ahal duzue web orri honetan:
http://observatorio.cnice.mec.es/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=322

hiperaktibitatea

Hiperaktibitatea: Umeak geldi egoteko, adi egoteko eta gauzei harreta jartzeko duen ezintasuna da eta bizkorregi erantzuten duen pertsona da. Hiru ezaugarri orokorrak dituzte:
Fetuan nabaritzen da portaera urduria duela, 9-10 hilabetekin ibiltzen da eta txikitatik amarenganako jarrera aurkakoa da. Sintoma nagusiak umea 7 urte bete baino lehen agertzen dira.

1902 an lehenengo deskribapena egin zen Still-en eskutik. Ume hiperaktibo baten ezaugarriak adinaren arabera hurrengoak dira:
0-2 urte bitartean: Deskargak edukitzea eta esnatzea, hau da, lo jarraia ez edukitzea, janorduan loaldiak edukitzea eta ikaratuta esnatzen dira.
Normalak izaten diren laztanetan edo umea zaintzerakoan erresistentzia adieraztea, soinuen aurrean haserrekortasuna erakusten dute.

2-3 urte bitartean, ahozko hizkuntzan, atzerapenak izatea, gehiegizko ekintza motorea izatea, arriskuaren kontzientzia ez edukitzea eta istripuak izatea normala izaten da.

4-5 urteentan, gizartean moldatzerakoan zailtasunak edukitzea, desobedientzia eta arauak jarraitzeko zailtsunak izatea dira ohiko ezaugarriak.

6 urtetik aurrera, erasokorra izatea, adintasuna galtzea, eskolako porrota izatea, izaera antisoziala edukitzea eta gizartean moldatzeko zailtsunak izatea dira ezaugarri nagusienak.

Haur hezkuntzako hiperaktibitatea nahiko normala izaten da % 3ari dagokio. Mutilen kopurua neskena baino handiagoa izaten da. Hiperaktibitatearen kausa burmuineko disfuntzio txiki batengatik izaten da. Horregatik, ikusitako ezaugarriak datozte.

TRATAMENDUA:
Frogatu egin da anfetaminak emaitz positiboak ekarri egin dituela, eragingarriekin umea adi egon daiteke. Bestetik, psikoterapeuta batekin izaera lantzen dute, bai familiarekiko, bai gizartearekiko, agresibitate hori kentzeko.
Sendabide kognitiboan, umeak eskolako zailtasunetan, adibidez, hizkuntzan, laguntza bat ematen zaio.
Tratemendu guzti hauek, egiten direnak dira, baina kasuaren arabera batzuk erabiltzen dira edo ez. Beraz, banakako tratamendua dauka.

Aipatu beharra dago, espezialistak froga determinatzaile batzuk dituztela ume batek hiperaktibitatea duen jakiteko, PETen bitartez egiten dute (tomografia de emisiones de positones) Honekin, umearen arazoak aurkitzen dira eta hauen kontra jokatzeko pertsona bakoitzak behar duen tratamendu hoberena ematea du helburu.
Aurrerapauso handia izan da, gainera Bilboko ospitalean Petrekin egin den esperimentazioan, ikusi egin da, ume hiperaktiboak burmuina pixkat txikiagoa dutela, konkretuki %3 a.
Honekin frogatzen dute, ezgaitasun bat dela eta sendatu behar dena, ez urteekin pasatzen den gauza bat, askok petsatzen duten bezalaxe.

Gai honi buruz informazio interesgarria aurkitu ahal duzuen web honetan.

ez gaitasun motorea

Aldez aurretik, ezgaitasun motorea daukan ume batekin lan edo harremanetan jarriko garenean jakin behar dugu pertsona horrek pasatzen ari dena oso zaila dela eta maila psikologikoari garrantzi handia eman behar diogu.
Ezgaitasun bat duen pertsona baten ebaluazioa egiten dugunean, ez dugu kontuan hartu behar dituen ezgaitasunak, baizik eta, bere gaitasunak.
Honelako kasu baten aurrean gaudenean, pertsona eta familia ezagutu behar dugu, argi uzteko guk egingo dugun lana zein izango den, hau da, familia orientatu. Gainera, familiarekin harreman zuzena izatea oso garrantzitsua da umearen garapenerako. Familiak asko lagunduko digu, beraiek izango dira umeari buruzko informazio zehatzena eman ahal digutenak, baina komenigarria izango litzateke osasun informazioa edukitzea, bai fisikoki, bai psikologikoki.
Ez gaitasun motorea duten haurrekin, lortu nahi ditugun helburuak hurrengoak izango litzateke:
- Bere izaera soziala izatea.
- Ahal den autonomia maila lortzea.
- Higienea.
- Besteekin harremanetan jartzea.
- Baiezkorrak diren izaera hartzea ez ezkorrak.
- Azkenik, ahal den zoriontsuen izatea.

Egin beharreko gauza bat da; beti gauzak modu errealista batean begiratu, batez ere, umea eta familiak esperantza faltsuak ez izateko.
Gai hau aukeratu izan dut, orain dela egun batzuk irakurri nuelako artikulu bat, non, Andaluziako ume batek deskriminatuta izan zela ezgaitasun motore bat izategatik.
Umea behar batzuk ditu eta gelan dago altzairu bat izango balitz bezala, inolako laguntzarik gabe.
Egoera hau salatzeko idazten ari naiz. Zeren, tristeena da, ez dela egoera bakarra, leku guztietan ikusi ahal dugun egoera da.
Horregatik, honekin gutxi gorabehera irakasleak izango garenean ze jarrera mota edukiko behar dugun azaltzea izan da nire helburua, batez ere, errespetua edukitzea, mesedez!!

Hona hemen madrilen eginiko bidio bat ezgaitasun motoreari buruz:

ENTZUMENAREN TESTA

Aurreko artikulu batean, entzumenezko arazoei buruz hitzegin genuen, eta hauetaz, lehenbailehen konturatzea garrantzi handia zeukala, horretarako hurrengo informazioa baliogarria izan dadila espero dut.

Entzumenezko arazoak ez dira argiak izango 12-18 hilabeterarte, suposatzen denean umeak bere lehenengo hitzak esaten hasi behar den momentuan.
Askotan, ume txikietan arazo hau antzematea zaila izaten da, gehienetan bere inguruari erantzuten diote ikusmena eta ukimenaren bitartez. Horrekin, entzumenaren arazoa izkutatzea lortzen dute.

Beraz, lehen bailehen arazo hau aurkitu ahal izateko, gurasoek erantzun ahal duten test batekin baliatu naiz.

0-4 hilabete bitartean:
a) Zure haurtxoak izutu egiten da soinu gogor bat entzutean ( txakur baten saunka, ohiuak, txaloak...) ?
b) Zure haurtxoa soinu gabeko logela batean lo egiterakoan, soinuak edo abotsak entzuterakoan esnatzen edo mugitu egiten da?
c) Haurtxoa negarrez badago, lasaitu egiten da zure abotsa entzuterakoan edo musikaren bitartez?
d) 3-4 hilabete bitartean, haurra burua edo begiak mugitzen ditu soinua dagoen lekura?
e) Haurtxoa bere amaren abotsa besteetatik desberdintzen du?

4-8 hilabete bitatean:
a) Soinuen aurrean begiak eta burua mugitzen du?
b) Soinu gabeko gela batean, aurpegiko adierazpena ikusten zaio edo begiak zabaltzen ditu zerbait entzuterakoan?
c) Gustokoak ditu soinuak ateratzen dituzten jostailu eta objetuak?
d) 6 hilabeterekin ahoaren soinuak egiten ditu jendeak hitzegiten dionean?
e) 6 hiabetekin zezeltzerakoan (balbuceo) 4 soinu desberdin egiten ditu?

8-12 hilabete bitartean:
a) Haurtxoa azkar eta zuzen buelta ematen da objetu batek soinua ateratzerakoan, bere izena entzuterakoan...?
b) Haurtxoaren abotsa igo eta jaitsi egiten da zezeltzeakoan?
c) B, p, g, m-ren soinuak egiten ditu?
d) Haurtxoak musika gustokoa duela dirudi, mugitzen edo abesten duelako?
e) EZ hitza ulertzen du?

Test honen antzekoa, medikuek erabiltzen dute orokorrean ume baten entzumenezko arazoak ikusi ahal izateko. Nire helburua zen; noizbaiten ume baten aurrean nolabaiteko zalantzak badituzue entzumenaren aldetik, test hau eginez, zuen kexka kendu ahal izatea. Horretarako, galdera guztietatik , 1-2 galderen erantzuna ez izaten bada medikura joatea komentatzera izango litzateke komenigarriena, badaezpada. Test orokor bat da beraz nahiz eta nahiko fidegarria izan, hutsak ere izan ahal ditu.

ENTZUMENAREN GAIGABEZIA

1000 jaioberrietatik hiruzpalau entzumenezko ezgaitasun larriak izaten dituzte. Honen eragileak zenbait izan daitezke. Alde batetik, kasu guztietatik erdien eragilea gutxi gorabehera genetikoa izaten da.
Entzumenaren galkuntza herentziazkoa izatean, ez du esan nahi gurasoek entzumen ezgaitasuna izatea, zeren, %90 guraso entzuleetatik jaiotzen dira, beste familiarteko batetik heredatzen dute. Gurasoek, soilik, geneen eramatzaileak dira.

%20-30 kasuetan, ezezeguna izaten da entzumenaren galkuntza.
Haurdunaldiko gaixotasunak % 5-10 rreko kasuak azaltzen dizkigute. Hauen artean, zoldurak, errubeola, zitomegalobirusa, herpesa, sifilisa, toxinak kontsumitzea izaten da gaigabezi honen eragilea. Haur goiztiarretan, arriskua handiagoa da.
Umea jaio ondorengo urteotan, kontuz ibili behar da. Urte hauetan, buruan traumak edo infekzioak izatea, adibidez, meningitisa, elgorria edo baricela, betiko entzumena galtzea sortu dezakete.
Adi egon behar da, zeren, zenbait botika arazo honen eragileak ere dira, adibidez estreptomizina eta honen eratorriak.

Askotan, ez zaio garrantzi handirik ematen otitisari baina, nahiz eta, askotan infekzio ahul bat izatea, denboralki edo betirako galdu daiteke entzumen zati bat, ondo sendatzen ez bada.

Haurtxoaren entzumenaren defizita antzematea zaila izaten da. Kasu gehienetan, gurasoek izaten dira arazo hau ikusten duten lehenengoak, %10 pediatrak izaten dira eta % 15 a beste osasun zerbitzu batzuk izaten dira.

Umearen garapenaerako, zailtasun hau, ahal den lasterren nabaritzea oso garrantzitsua da.

Espero dut entzumen gaigabeziari buruz zertzobait gauzak azaldu izana eta honekin informazio gehiago edukitzea, praktiketan gaiari buruz liburu oso interesgarri bat zegoela komentatu zidaten "Alumnado con grave discapacidad auditiva en Educación Infantil y Primaria".

HIZKUNTZAREN ATZERAPENA

Ikusten badugu ume batek bere adineko ume gehienak bezala hitzegiten ez duela, hasi ahal gara pentsatzen, ume horrek hizkuntzaren atzerapen bat duela, baina beste ezaugarri batzuk izan behar ditugu kontuan.

Alde batetik, 12-15 hilabete bitartean hitz sinpleak esaten ez baditu.
Bestetik, zenbait hitz sinple ulertzen ez baditu, adibidez, EZ edo GELDI 18 hilabetekin.
Azkenik, hiru urte bete dituen ume batek, esaldi laburrekin hitzegiteko gai ez denean edo 4-5 urterekin historia sinple bat adierazteko gai ez denean hizkuntzan atzerapen bat duen haur baten aurrean kokatzen gara.

Hizkuntzaren atzerapenaren eragilea, zenbait izan daitezke, haurrak ondo ez entzutea, garapen geldoa izatea eta adimenean atzerapen bat izatea, eragile arruntenak izaten dira.
Bikiak izatea, gizarte harremanetan parte ez hartzea, autismoa, haurrak hitzegin ez badu nahi edo burmuinean paralisi bat edukitzea izan ahal dira atzerapenaren beste kausa batzuk.

Aipatu behar da, kasu batzuetan, umea elebiduna bada, hau da, etxean bi hizkuntza hitzegiten direnean, hizkuntzaren jabekuntza motelagoa izan daiteke, burmuina lan gehiago egin behar duelako.

Hizkuntzan atzerapen bat duela antzematen dugunean, ez gara larritu behar, askotan ez da beharrezkoa tratamendu bat jartzea, ume batzuk beste batzuk baino denbora gehiago behar dute hitzegiten hasteko baina hori ez du esan nahi atzeratuak daudenik.

Arazoa larriagoa bihurtzen bada, hartu ahal den erantzuna terapeuta batengana joatea tratamendu bat jartzeko izango da. Mediku honek, haurrari lagundu ahal dio hobeto eta gehiago hitzegitera eta baita umeak ikas dezan besteak entzutea edo besteen ezpainak irakurtzen.
Bestetik, psikologoak, audiologoak, gizarte langileak.. ere lagundu ahal diote.